बियाण्यांपासून तुळस वाढवणे हे प्रत्येक बागायतदारांच्या करायच्या यादीत असले पाहिजे. का? तुळस बियाण्यांपासून वाढणे सोपे आहे आणि जेव्हा तुम्ही प्रत्यारोपणाऐवजी बियाणे खरेदी करता तेव्हा तुम्ही बियाणे कॅटलॉगद्वारे उपलब्ध डझनभर प्रकार आणि वाणांमधून निवडू शकता. तुळशीचे बियाणे सुरू करण्याचे दोन मार्ग आहेत: घरामध्ये खिडकीत किंवा ग्रोलाइटच्या खाली किंवा थेट घराबाहेर पेरणे. बियाण्यांपासून तुळस वाढवण्याच्या सोप्या चरणांबद्दल अधिक जाणून घेण्यासाठी वाचन सुरू ठेवा.

बहुतेक बागायतदार वाढत्या हंगामात उडी घेण्यासाठी तुळशीच्या बिया घरातच लावतात. शेवटच्या अपेक्षित वसंत ऋतूच्या 6 ते 8 आठवडे आधी बिया पेरा.

तुळस म्हणजे काय?

तुळस ( ओसीमम बॅसिलिकम ) ही एक कोमल वार्षिक औषधी वनस्पती आहे जी त्याच्या सुगंधी पानांसाठी वाढवली जाते जी ताज्या आणि शिजवलेल्या पदार्थांमध्ये जोडली जाते. गोड तुळस, ज्याला गेनोव्हेस तुळस देखील म्हणतात, त्याच्या मधुर बडीशेप लवंग चवमुळे सर्वात जास्त प्रमाणात पिकवले जाते. लिंबू तुळस, ग्रीक तुळस, दालचिनी तुळस आणि थाई तुळस यासह बियांच्या कॅटलॉगद्वारे तुळसचे इतर अनेक प्रकार उपलब्ध आहेत. प्रत्येकजण विविध प्रकारचे फ्लेवर्स, फॉर्म, पानांचे आकार आणि अगदी रंग देखील देतो. तुळस बहुतेक वेळा टोमॅटो आणि मिरचीने लावली जाते कारण त्यांच्या वाढीची परिस्थिती सारखीच असते - मातीचा चांगला निचरा होणारी आणि 8 ते 10 तास सूर्यप्रकाश. तुळशीचा वापर सोबतच्या लागवडीमध्ये देखील केला जातो कारण उन्हाळ्याच्या मध्यभागी फुले बागेत मधमाश्या आणि फायदेशीर कीटकांना आकर्षित करतात.

तुम्ही बियाण्यापासून तुळस का वाढवत असाल

आश्चर्य वाटत असेल की तेबियाणे उगवत असल्याने माती कोरडे होऊ देऊ नका. तुळशीची रोपे खऱ्या पानांचे दोन ते तीन संच तयार झाल्यावर, त्यांना 8 ते 10 इंच अंतरावर पातळ करा.

तुळस वाढण्याबद्दल अधिक वाचण्यासाठी, हे लेख नक्की पहा:

तुम्ही या वसंत ऋतूत बियाण्यापासून तुळस वाढवत आहात का?

1. तुळस बियाण्यापासून वाढण्यास सोपी आहे - हे खरे आहे! मी 25 वर्षांहून अधिक काळ बियाण्यांपासून तुळस पिकवत आहे आणि ही साधारणपणे गडबड-मुक्त औषधी वनस्पती आहे जी दोन महिन्यांत बियाण्यापासून बागेत जाते. आपल्याला विशेष उपकरणे देखील आवश्यक नाहीत. मी माझे बियाणे वाढवण्याच्या दिवे अंतर्गत सुरू करतो परंतु आपण सनी विंडोसिल देखील वापरू शकता.
2. पैसे वाचवा - मी प्रत्येक उन्हाळ्यात भरपूर तुळस पिकवतो त्यामुळे आपल्याकडे पेस्टोसाठी, तसेच फ्रीझरसाठी आणि कोरडे करण्यासाठी भरपूर तुळस आणि तुळसची पाने असतात. माझ्या स्थानिक रोपवाटिकेत तुळशीच्या वैयक्तिक रोपांची किंमत प्रत्येकी $3.00 ते $4.00 आहे, तुमच्या बागेसाठी तुळशीची भरपूर रोपे मिळवण्यासाठी बियाण्यांपासून तुळस उगवणे हा एक बजेट-अनुकूल मार्ग आहे.
3. विविधता – castalogs द्वारे तुळशीचे बरेच प्रकार आणि प्रकार उपलब्ध आहेत. दरवर्षी नवीन वापरून पाहणे मजेदार आहे, परंतु बियापासून तुळस वाढवणे देखील माझ्या बागेत एक गेम चेंजर होते जेव्हा बुरशीने माझी जवळजवळ सर्व तुळस झाडे नष्ट केली. ज्या झाडांवर परिणाम झाला नाही? ते रटजर्स डिव्होशन डीएमआर होते, मी बियाण्यापासून उगवलेली डाउनी बुरशी-प्रतिरोधक विविधता. बाग केंद्रांवर रोग-प्रतिरोधक तुळस प्रत्यारोपण शोधणे कठीण आहे, परंतु बियाणे कॅटलॉगमधून बियाणे म्हणून ते मिळवणे सोपे आहे.
4. वारसा लागवड - मी या कालावधीत अनेक वेळा तुळस लावतोवाढत्या हंगामात उच्च दर्जाच्या पानांचा नॉन-स्टॉप पुरवठा सुनिश्चित करणे. उन्हाळ्याच्या मध्यभागी निरोगी तुळशीची रोपे शोधणे कठीण आहे परंतु माझ्या वाढलेल्या दिव्याखाली काही भांडी बियाणे सुरू केल्याने मला लागोपाठ पिकांसाठी तुळस मिळेल याची खात्री होते.

बिया कॅटलॉगद्वारे तुळशीचे अनेक प्रकार आणि प्रकार उपलब्ध आहेत. हे एमराल्ड टॉवर्स आहे, एक फूट रुंद पण तीन फूट उंच वाढणारा कॉम्पॅक्ट जेनोव्हेस प्रकार आहे.

बियाण्यापासून तुळस वाढवणे

बियाण्यापासून तुळस वाढवण्याचे दोन मार्ग आहेत. प्रथम, तुम्ही बियाणे घरामध्ये सनी खिडकीवर किंवा वाढलेल्या दिव्यांच्या खाली सुरू करू शकता. अखेरीस तरुण रोपे बागेत प्रत्यारोपित केली जातात. दुसरी पद्धत म्हणजे थेट तुळशीच्या बिया बागांच्या बेडमध्ये किंवा कंटेनरमध्ये पेरणे. चला प्रत्येक पद्धत जवळून पाहू या जेणेकरून आपल्यासाठी कोणती पद्धत योग्य आहे हे आपण शोधू शकाल.

बियाण्यांमधून घरातील तुळस वाढवणे

बहुतेक गार्डनर्स वाढत्या हंगामात उडी घेण्यासाठी तुळशीच्या बिया घरामध्येच लावतात. शेवटच्या दंव तारखेच्या 6 ते 8 आठवडे आधी, योग्य वेळी बियाणे पेरण्यापासून यश सुरू होते. माझ्या झोन 5 च्या बागेत मे महिन्याच्या शेवटी आहे म्हणून मी माझ्या तुळशीच्या बिया मार्चच्या उत्तरार्धात घरामध्ये सुरू करतो. घरामध्ये बियाणे आधीच पेरल्याने तुम्हाला तुळस कापणीची सुरुवात होईलच असे नाही. याचा अर्थ असा की तुमच्याकडे मोठी झाडे असतील ज्यांना पुन्हा मोठ्या कंटेनरमध्ये ठेवण्याची गरज आहे. आणि ते खिडकीवरील किंवा वाढलेल्या दिवे खाली बरीच जागा घेतील. शिवाय,प्रौढ तुळशीची रोपे बागेत लावल्याने अनेकदा ताजी पाने बाहेर पडण्याऐवजी फुलू लागतात. यामुळे एकूण कापणी कमी होते. लहान रोपे प्रत्यारोपणासाठी चांगल्या प्रकारे जुळवून घेतात आणि जेव्हा ते 6 ते 8 आठवड्यांची असतात तेव्हा त्यांना बागेत हलवावे.

उच्च दर्जाच्या पॉटिंग मिक्समध्ये लहान तुळशीच्या बिया फक्त १/४ इंच खोल पेरा. कंटेनर वाढणाऱ्या दिव्यांच्या खाली किंवा सनी खिडकीच्या चौकटीत ठेवा.

बियाण्यांपासून तुळस वाढवण्यासाठी सर्वोत्तम कंटेनर

आता आपल्याला माहित आहे की तुळशीच्या बिया घरामध्ये कधी पेरायचे, आपण कंटेनरचा विचार करू शकतो. मी माझ्या बहुतेक भाजीपाला, फ्लॉवर आणि औषधी वनस्पती बियाणे सुरू करण्यासाठी सेल पॅक इन्सर्टसह 10 बाय 20 ट्रे वापरतो. ते माझ्या वाढलेल्या दिवे खाली जागेचा कार्यक्षम वापर देतात आणि मी त्यांचा वर्षानुवर्षे पुन्हा वापर करतो. तथापि, आपण तुळशीच्या बिया अगदी कोणत्याही प्रकारच्या कंटेनरमध्ये सुरू करू शकता जोपर्यंत ते स्वच्छ आहे आणि चांगले निचरा देते. जर तुम्ही बियाणे सुरू करण्यासाठी सॅलड कंटेनर सारख्या वस्तूंवर सायकल चालवत असाल तर जादा पाणी काढून टाकण्यासाठी तळाशी छिद्रे ठेवण्याची खात्री करा.

प्लास्टिकचा वापर कमी करण्यासाठी मी अलीकडेच बियाणे सुरू करण्यासाठी माती अवरोधक विकत घेतले आहे. माती अवरोधक मातीचे हलके संकुचित चौकोनी तुकडे बनवते - कोणत्याही कंटेनरची आवश्यकता नाही. माझ्याकडे अनेक आकार आहेत आणि मी अशा प्रकारे तुळशीच्या बिया सुरू करण्याचा प्रयोग करण्यास उत्सुक आहे.

बियाण्यांपासून तुळस वाढवण्यासाठी सर्वोत्तम माती

बियाणे घरामध्ये सुरू करताना हलकेसीड स्टार्टिंग किंवा पॉटिंग मिक्स आवश्यक आहे. हे मिश्रण सामान्यत: पीट मॉस, नारळ कॉयर, कंपोस्ट, वर्मीक्युलाईट, परलाइट आणि खते यांसारख्या सामग्रीपासून बनलेले असतात. बियाणे सुरू करण्यासाठी आदर्श वाढणारे माध्यम हे पाणी राखून ठेवते, परंतु निरोगी मुळांच्या वाढीस प्रोत्साहन देण्यासाठी जलद निचरा देखील आहे. तुम्ही तुमची स्वतःची बनवू शकता (येथे आमच्या DIY पॉटिंग मिक्स रेसिपी पहा) किंवा ऑनलाइन किंवा तुमच्या स्थानिक उद्यान केंद्रातून बॅग खरेदी करू शकता.

तुम्ही मातीच्या ब्लॉक्ससह तुळस बियाणे सुरू करण्यासाठी विविध कंटेनर वापरू शकता. सॉइल ब्लॉकर्स बियाणे सुरू करण्यासाठी आदर्श मातीचे हलके कॉम्पॅक्ट केलेले क्यूब्स तयार करतात.

तुळस बियाणे घरामध्ये सुरू करणे

एकदा तुम्ही तुमचा पुरवठा गोळा केल्यावर, लागवड करण्याची वेळ आली आहे. आपले कंटेनर पूर्व-ओलावलेल्या भांडी मिश्रणाने भरा. सेल पॅकमध्ये तुळशीच्या बिया पेरताना, प्रति सेल 2 ते 3 बिया लावा. तुळशीच्या बिया 4 इंच कुंड्यांमध्ये सुरू केल्यास, प्रत्येक भांड्यात 6 ते 8 बिया लावा. तुळशीच्या बियांसाठी तुम्ही कोणत्याही प्रकारचे कंटेनर वापरत आहात, प्रत्येक बियाणे सुमारे एक इंच अंतरावर पेरा. बिया एक चतुर्थांश इंच खोलवर पेरा. याला अपवाद म्हणजे पवित्र तुळस ज्याच्या बियांना उगवायला प्रकाश हवा असतो. पवित्र तुळशीच्या बिया झाकण्याऐवजी, माती-बियांचा चांगला संपर्क सुनिश्चित करण्यासाठी ओलसर भांडी मिश्रणात हलक्या हाताने दाबा.

बिया पेरल्यानंतर ट्रे किंवा भांडीच्या वर एक स्पष्ट घुमट किंवा प्लास्टिकच्या आवरणाचा तुकडा ठेवा. यामुळे चांगली उगवण वाढवण्यासाठी आर्द्रता जास्त राहते. एकदा बियाअंकुर फुटणे, कोणतेही प्लास्टिकचे आच्छादन काढून टाका जेणेकरून हवा फिरू शकेल.

जेव्हा कोवळ्या झाडांनी खऱ्या पानांचे दोन संच विकसित केले असतील, तेव्हा त्यांना प्रति पेशी एक वनस्पती किंवा प्रति 4 इंच भांड्यात तीन ते चार झाडे पातळ करा. आपण त्यांच्या कंटेनरमधून अतिरिक्त रोपे काळजीपूर्वक टोचू शकता आणि त्यांचे अधिक भांडीमध्ये पुनर्रोपण करू शकता. प्रामाणिकपणे सांगा, तुमच्याकडे कधीही जास्त तुळस असू शकत नाही!

बियाण्यापासून तुळस पिकविण्याचे विरुद्ध प्रत्यारोपण विकत घेण्याचे अनेक फायदे आहेत.

तुळशीच्या रोपांना किती प्रकाश आवश्यक आहे?

बियाणे घरामध्ये सुरू करताना पुरेसा प्रकाश देणे हे कदाचित सर्वात मोठे आव्हान आहे. बहुतेक प्रकारच्या भाज्या, फुले आणि औषधी वनस्पतींना मजबूत, साठा रोपे तयार करण्यासाठी भरपूर प्रकाश आवश्यक असतो. खिडकीतून नैसर्गिक सूर्यप्रकाशावर अवलंबून राहणे एक आव्हान असू शकते, विशेषत: जे लोक उत्तरी हवामानात राहतात त्यांच्यासाठी. अपुर्‍या प्रकाशात उगवलेली रोपे उंच, टांगलेली असतात आणि झुकतात. तुळशीसारखे बियाणे सुरू करण्यासाठी वाढणारा प्रकाश वापरणे हा उपाय आहे.

माझ्याकडे दोन प्रकारचे वाढणारे दिवे आहेत: एलईडी ग्रोथ लाइट्स आणि फ्लूरोसंट ग्रोथ लाइट्स. मी दररोज 16 तास माझे वाढलेले दिवे चालू आणि बंद करण्यासाठी स्वस्त टायमर वापरून ठेवतो. तुम्ही DIY लाइट सेट अप करू शकता किंवा गार्डन सप्लाय स्टोअरमधून खरेदी करू शकता. जेव्हा मी बियाणे सुरू करत नाही तेव्हा मी रसाळ, स्वयंपाकासंबंधी औषधी वनस्पती आणि इतर घरातील वनस्पतींना प्रकाश देण्यासाठी माझे वाढलेले दिवे वापरतो.

तुळससाठी आदर्श तापमान

तुळस ही उष्णता-प्रेमळ आहेऔषधी वनस्पती आणि बिया उबदार जमिनीत चांगले अंकुरतात. तुळस बियाणे उगवण करण्यासाठी आदर्श तापमान 70 ते 75F (21 ते 24C) असून बिया सुमारे 5 ते 10 दिवसांत उगवतात. तुमच्याकडे बीपासून नुकतेच तयार झालेले रोप उष्मा चटई असल्यास तुम्ही ते वापरू शकता उगवण गती वाढवण्यासाठी आणि उगवण दर वाढवण्यासाठी तळाची उष्णता प्रदान करते.

तुळशीची रोपे बारीक वाढल्याने प्रति सेल पॅक एका रोपापर्यंत वाढतात. माती हलकी ओलसर, परंतु ओलसर नसावी यासाठी जमिनीतील ओलाव्यावरही लक्ष ठेवा.

तुळशीच्या रोपांना पाणी देणे आणि खत देणे

तुळशीची रोपे ओलसर होण्याची शक्यता असते, एक माती-जनित बुरशीजन्य रोग जो कोवळ्या रोपांच्या देठांवर आणि मुळांवर परिणाम करतो. ओलसरपणा कमी करण्याचे दोन सर्वोत्तम मार्ग मला आढळले आहेत ते म्हणजे रोपांना योग्य प्रकारे पाणी देणे आणि हवेचा चांगला प्रसार करणे. प्रथम, पाणी देण्याबद्दल बोलूया. तुळशीची रोपे ओल्या मातीत नव्हे तर हलक्या ओलसर ठिकाणी चांगली वाढतात. जेव्हा माती स्पर्शास कोरडी असेल तेव्हा पाणी द्या, जमिनीतील ओलावा मोजण्यासाठी दररोज रोपे तपासा. ओलसर होण्यापासून रोखण्याचा दुसरा विचार म्हणजे हवेची हालचाल. मी माझ्या वाढलेल्या दिव्यांजवळ खोलीत एक छोटा दोलन पंखा ठेवतो. चांगले हवेचे परिसंचरण रोपे मजबूत करण्यास मदत करते, मातीच्या पृष्ठभागावर साचा वाढण्यास मदत करते (अति पाणी पिण्याची चिन्हे), आणि पाणी दिल्यानंतर पाने सुकतात.

जेव्हा तुळशीच्या रोपांनी खऱ्या पानांचा पहिला संच विकसित केला तेव्हा मी सुपिकता सुरू करतो. मी दर 14 दिवसांनी अर्ध्या ताकदापर्यंत पातळ केलेले द्रव सेंद्रिय खत वापरतो. यानिरोगी वाढ आणि भरपूर चमकदार हिरव्या पानांना प्रोत्साहन देते.

ही तुळशीची रोपे कडक होण्यासाठी आणि बागेत हलवायला तयार आहेत.

तुळशीची रोपे कडक करणे

बियाण्यांपासून तुळस वाढवताना रोपे कडक करणे ही अंतिम पायरी आहे. ही एक पायरी आहे जी तुम्ही वगळू इच्छित नाही. कडक होण्याची प्रक्रिया रोपांना सूर्य, वारा आणि बाहेरच्या बागेतील हवामानाशी जुळवून घेते. तुळस उष्णतेसाठी संवेदनशील असल्यामुळे थंड हवामानाचा धोका असताना झाडे बाहेर हलवू नका. शेवटची अपेक्षित तारीख निघून गेल्यानंतर, मी कडक होण्याची प्रक्रिया सुरू करतो, ज्याला सुमारे पाच दिवस लागतात.

रोपे हलक्या दिवशी बाहेर हलवून, ट्रे किंवा कंटेनर सावलीच्या ठिकाणी ठेवून सुरुवात करा. त्या रात्री त्यांना पंक्तीच्या आवरणाने झाकून ठेवा किंवा त्यांना घरामध्ये परत आणा. दुसर्‍या दिवशी, झाडांना पहाटे किंवा उशिरा दुपारचा सूर्य द्या, परंतु जेव्हा सूर्य सर्वात तीव्र असतो तेव्हा मध्य-सकाळ ते मध्य-दुपारपर्यंत सावली द्या. पुन्हा, त्यांना रात्री झाकून ठेवा किंवा त्यांना घरामध्ये परत आणा. तीन ते पाच दिवस हळूहळू झाडांना अधिक प्रकाश देणे सुरू ठेवा जोपर्यंत ते पाच दिवस पूर्ण सूर्यासाठी तयार होत नाहीत.

तुम्हाला बियाण्यांपासून तुळस वाढवण्याबद्दल अधिक जाणून घ्यायचे आहे का? हा व्हिडिओ पहा:

तुळशीचे प्रत्यारोपण कसे आणि केव्हा करावे

तुळशीची टणक रोपे दंवचा धोका संपल्यानंतर आणि हवामान उबदार झाल्यानंतर बागेच्या बेडमध्ये किंवा कंटेनरमध्ये हलवता येतात. करू नकातुळस बाहेर घाई करा, तथापि, जेव्हा दिवसाचे किंवा रात्रीचे तापमान 50F (10C) पेक्षा कमी होते तेव्हा थंडीमुळे नुकसान होऊ शकते. परिस्थिती योग्य झाल्यावर, थेट सूर्यप्रकाश आणि चांगल्या निचरा होणारी सुपीक माती असलेल्या ठिकाणी रोपे लावा. मी प्रत्यारोपणापूर्वी माझ्या बेड किंवा कंटेनरमध्ये सर्व उद्देशाचे कंपोस्ट घालतो. तुळशीची रोपे 8 ते 10 इंच अंतरावर ठेवा. जेव्हा झाडांमध्ये खऱ्या पानांचे पाच ते सहा संच असतात तेव्हा तुम्ही तुळस काढणीला सुरुवात करू शकता.

तुमची तुळशीची रोपे घट्ट झाल्यावर ती बागेच्या बेडवर किंवा कंटेनरमध्ये हलवता येतात. या ग्रीक तुळशीच्या रोपाचा आधीपासूनच क्लासिक गोल आकार आहे.

बियाण्यांपासून तुळस घराबाहेर वाढवणे

बियाण्यापासून तुळस वाढवण्याचे दुसरे तंत्र म्हणजे थेट बियाणे बाहेर पेरणे. मी थंड वातावरणात राहत असल्यामुळे, मी माझ्या तुळशीच्या बिया झाडांना सुरवात करण्यासाठी घरामध्येच लावतो. 6 आणि त्यावरील झोनमध्ये राहणारे माळी, तथापि, बागेच्या बेडमध्ये किंवा कंटेनरमध्ये तुळशीच्या बिया थेट पेरू शकतात. एक सनी जागा निवडा आणि कंपोस्टच्या पातळ थराने माती दुरुस्त करा. वसंत ऋतूच्या शेवटी किंवा उन्हाळ्याच्या सुरुवातीस, शेवटच्या स्प्रिंग फ्रॉस्टनंतर सुमारे एक किंवा दोन आठवडे बियाणे लावा. मातीचे तापमान किमान 70F (21C) असावे. बियाणे एक चतुर्थांश इंच खोल आणि एक इंच अंतरावर पेरा.

बियाणे पेरल्यानंतर, हळुवार सेटिंगवर नळीच्या नोझलने अनेकदा सीडबेडला पाणी द्या. तुम्हाला बियाणे किंवा कोवळी रोपे काढून टाकू किंवा धुवून टाकू शकणारे कठीण पाणी नको आहे.