बागेतून तुळस काढणे हा माझ्या आवडत्या उन्हाळ्यातील क्रियाकलापांपैकी एक आहे. आम्ही चवीने भरलेली पाने पास्ता, पेस्टो, पिझ्झावर आणि कॅप्रेस सॅलड सारख्या ताज्या सॅलडमध्ये वापरतो. तसेच, अतिरिक्त तुळशीची कापणी भविष्यातील जेवणासाठी गोठवली किंवा वाळवली जाऊ शकते. तुम्ही तुळस कशी आणि केव्हा काढता याचा वनस्पतींच्या आरोग्यावर, चवीवर आणि उत्पादनावर मोठा परिणाम होतो. तुम्हाला या लोकप्रिय औषधी वनस्पतीचा नॉन-स्टॉप पुरवठा झाला आहे याची खात्री करण्यासाठी खाली तुम्हाला तुळस कापणीसाठी माझ्या टिप्स मिळतील, ज्यामध्ये तुळसच्या प्रकारांचा समावेश आहे, जेनोवेस, थाई आणि लिंबू.

तुळस केव्हा आणि कशी उचलायची हे जाणून घेतल्याने सर्वात चवदार पानांची खात्री होते आणि भविष्यातील कापणीसाठी नवीन वाढ होते.

तुळस केव्हा आणि कशी काढावी हे जाणून घेणे का महत्त्वाचे आहे

तुळस योग्य वाढीच्या टप्प्यावर आणि दिवसाच्या योग्य वेळी काढणे पानांच्या गुणवत्तेवर आणि चववर परिणाम करू शकते. उदाहरणार्थ, दिवसा लवकर उचललेल्या कोवळ्या कोवळ्या पानांपासून सर्वोत्तम कापणी येते. जुनी पाने कठिण असतात आणि त्यामध्ये तुळशीसाठी मौल्यवान असलेल्या चवदार आवश्यक तेलांपैकी कमी असतात. दिवसा उशिरा उचललेल्या तुळशीचेही तेच. जर तुम्ही सकाळी तुळस पिकवली तर तुम्हाला फ्लेवर कंपाऊंड्सचे उच्च स्तर आढळतील. तुळशीच्या चवीच्या विज्ञानाबद्दल येथे अधिक जाणून घ्या.

तुळस कसे निवडायचे हे शिकणे देखील महत्त्वाचे आहे कारण झाडे योग्य प्रकारे चिमटे काढल्याने साइड-शूट वाढीस प्रोत्साहन मिळते आणि उत्पन्न वाढते. कापणी म्हणजे देठातील सर्व पाने तोडणे असा होत नाहीपूर्णपणे विघटित. त्याऐवजी, झाडाने देठांना चिमटीने किंवा छाटणी करून बाजूच्या कोंबांच्या मजबूत सेटमध्ये परत करणे चांगले आहे. खाली या सर्वांवर अधिक.

तुळस ही वाढण्यास सोपी वनौषधी आहे जी नियमित पिकवल्याने फायदा होतो.

तुळस कशी वाढते

तुळस काढणीच्या क्षुल्लक गोष्टींकडे जाण्यापूर्वी, तुळस कशी वाढते हे समजावून सांगण्यासाठी मला एक मिनिट द्यावासा वाटतो. तुळशीच्या वाढीची सवय समजून घेतल्याने तुम्हाला अधिक प्रभावीपणे कापणी करता येते आणि भविष्यातील कापणीसाठी भरपूर नवीन वाढ होण्यास प्रोत्साहन मिळते. तुळशीचे बहुतेक प्रकार २४ ते ३६ इंच उंच वाढतात, जरी लहान आकाराच्या जाती आहेत, जसे की ‘प्रॉस्पेरा® कॉम्पॅक्ट DMR’ आणि ‘प्लूटो’ जे खूप कॉम्पॅक्ट राहतात.

जेनोवेस, लिंबू, दालचिनी आणि थाई तुळस यांसारखे तुळस अनेक बाजूंच्या फांद्या असलेले मध्यवर्ती स्टेम तयार करतात. रोपे नियमितपणे चिमटीत केल्याने बरीच दाट नवीन वाढ विकसित होण्यास प्रोत्साहन मिळते. दुसरीकडे, ग्रीक तुळस कॉम्पॅक्ट गोलाकार असतात आणि फक्त 10 ते 12 इंच उंच वाढतात. प्रत्येक वनस्पती शेकडो लहान पाने आणि डझनभर देठ तयार करते. वारंवार कापणी केल्याने नवीन कोंब तयार होण्यास प्रोत्साहन मिळते.

वारंवार काढणी केल्याने बाजूच्या अंकुरांच्या विकासास आणि चांगल्या फांद्या असलेल्या झाडांना चालना मिळते.

तुळस काढणी केव्हा सुरू करावी

बरेच बागायतदार वाढत्या हंगामात त्यांच्या औषधी वनस्पतींचा वापर करण्यास टाळाटाळ करतात आणि उन्हाळ्याच्या शेवटी कोरडे होण्यास प्राधान्य देतात. मी निश्चितपणे माझ्या देशी तुळसचे भरपूर जतन करतो, मी देखीलउन्हाळ्याच्या सुरुवातीपासून ते जवळजवळ दररोज निवडा आणि शरद ऋतूतील दंव झाडे नष्ट होईपर्यंत सुरू ठेवा. आम्हाला तुळशीची मसालेदार-गोड चव आवडते आणि वारंवार पिकवणे म्हणजे भरपूर ताजी वाढ. रोपे सुमारे 8 इंच उंच झाल्यावर लागवडीनंतर सुमारे एक महिन्याने कापणी सुरू होते. पहिली कापणी म्हणजे मुख्य स्टेमला बाजूच्या कोंबांच्या मजबूत सेटवर ट्रिम करणे. यामुळे चांगल्या फांद्या असलेल्या झाडांना चालना मिळते, उत्पादनात वाढ होते.

बहुतेक प्रकारच्या तुळसांना बियाणे उगवण्यापासून कापणीयोग्य आकारापर्यंत जाण्यासाठी 60 ते 70 दिवस लागतात. काही प्रकार, जसे की ग्रीक तुळस अधिक लवकर वाढतात आणि तुम्ही पेरणीपासून फक्त ५०-५५ दिवसांनी निवडणे सुरू करू शकता. कापणीच्या हंगामाच्या वेळेसाठी मार्गदर्शक म्हणून बियाणे पॅकेटवर किंवा बियाणे कॅटलॉगमध्ये सूचीबद्ध केलेल्या परिपक्वता माहितीचा दिवस वापरा.

तुम्ही हे देखील लक्षात घ्याल की बहुतेक प्रकारच्या तुळस उन्हाळ्याच्या मध्यापासून फुलू लागतात. फ्लॉवरिंग ही वाईट गोष्ट नाही कारण मधमाश्या आणि इतर परागकणांना नाजूक फुले आवडतात. तथापि, एकदा तुळशीच्या रोपाला फुले आल्यावर नवीन पानांचे उत्पादन मंदावते. फुलांना उशीर करण्यासाठी, आपल्या बोटांनी किंवा बागेच्या स्निप्सचा एक जोडी वापरून फुलांच्या कळ्या तयार होतात तेव्हा ते काढून टाका. सुवासिक कळ्या खाण्यायोग्य असतात आणि मला तुळशीच्या पानांप्रमाणे त्या वापरायला आवडतात.

ग्रीक तुळशीच्या जाती, जसे स्पायसी ग्लोब आणि अॅरिस्टॉटल बागेत सौंदर्य, चव आणि सुगंध वाढवतात. मी आवश्यकतेनुसार देठ निवडतो किंवा पास्त्यावर संपूर्ण पाने शिंपडतो.

कापणीसाठी दिवसाची सर्वोत्तम वेळतुळस

तुळस निवडण्यासाठी दिवसाची सर्वोत्तम वेळ आहे का? होय! दव सुकल्यानंतर सकाळी लवकर ते मध्यभागी काढणी करणे चांगले आहे कारण जेव्हा पानांमध्ये आवश्यक तेले जास्त प्रमाणात असतात. जर तुम्ही तुळस काढणीसाठी दिवस उशिरापर्यंत थांबलात, तर चवीचा दर्जा घसरतो. हे विशेषतः उष्ण, सनी हवामानात परिणामकारक आहे कारण उच्च तापमानामुळे पानांमधील तेल नष्ट होते. जेव्हा मी तुळस वाळवण्यासाठी, गोठवण्यासाठी किंवा पेस्टोच्या मोठ्या तुकड्यांसाठी कापणी करत असतो तेव्हा मी नेहमी दिवसाच्या लवकर कापणी करतो.

तथापि, जर मी रात्रीचे जेवण बनवत असेल आणि स्वयंपाकघरात तात्काळ वापरण्यासाठी तुळस हवी असेल तर मी काही देठ कापण्यासाठी बागेत बाहेर पडेन. दिवसाच्या सुरुवातीला कापणी केलेल्या तुळशीइतकी ती चवीने भरलेली नसेल पण तरीही ती स्वादिष्ट आहे.

तुळस काढणी

तुम्ही वाढू शकणार्‍या तुळशीचे अनेक प्रकार आणि प्रकार आहेत आणि माझ्या आवडींमध्ये जेनोव्हेस तुळस, लिंबू तुळस, जांभळी तुळस, दालचिनी तुळस, थाई तुळस आणि ग्रीक तुळस यांचा समावेश आहे. खाली या वेगवेगळ्या तुळशींपैकी काही कापणीची अधिक माहिती आहे. एकदा तुम्ही तुळस गोळा केल्यावर, कापणीच्या बास्केटमध्ये, बागेतील होड किंवा इतर कंटेनरमध्ये पानांना जखम होऊ नये म्हणून कांडी ठेवा.

जेनोव्हेस तुळस ही पेस्टोसाठी वापरली जाणारी क्लासिक तुळस आहे. झाडे सुमारे 8 इंच उंच झाल्यावर मी मसालेदार-गोड पानांची कापणी सुरू करतो.

जेनोव्हेस तुळस काढणी

जेनोव्होज तुळस, गोड तुळसचा एक प्रकार, मोठ्या कपाच्या आकाराची पाने आणि झाडे 18 वाढतात.30 इंच उंच, लागवडीवर अवलंबून. पेस्टो बनवायचा असेल तर वाढवायची ही तुळस. मी माझ्या जिनोव्हेस तुळशीची रोपे लागवडीनंतर सुमारे एक महिन्यानंतर, 6 ते 8 इंच उंच झाल्यावर कापणी करण्यास सुरवात करतो. त्या वेळी मी मुख्य स्टेम पुन्हा निरोगी पानांच्या गाठीवर छाटतो. तुम्हाला स्टेमच्या दोन्ही बाजूला छोट्या छोट्या शूट्सचा संच दिसेल आणि तुळस कापण्यासाठी तुम्ही कात्रीची छोटी जोडी किंवा गार्डन स्निप्स वापरू शकता. या पहिल्या ट्रिममुळे मला ताबडतोब खायला थोडी ताजी तुळस मिळते आणि परिणामी झाडे अधिक जोमदार बनतात.

ग्रीक तुळस काढणी

मला ग्रीक तुळस पिकवायला आवडते हे गुपित नाही. झाडांचा आकार कॉम्पॅक्ट गोलाकार असतो आणि मला ते माझ्या वाढलेल्या भाजीपाल्याच्या बेडच्या बाजूने लावायला आवडतात जेणेकरून ते आकर्षक खाण्यायोग्य असेल. ग्रीक तुळशीची पर्णसंभार खूप दाट आहे आणि मला सर्व देठ कापून बाजूला काढणे चांगले वाटते. तुम्हाला थोडी तुळस हवी असल्यास, झाडाच्या बाहेरून काही पाने छाटण्यासाठी बागेतील स्निप्स वापरा.

तुळस कापणीस लाजू नका. मी उन्हाळ्याच्या सुरुवातीस कापणी सुरू करतो आणि शरद ऋतूतील पहिल्या कडक दंवापर्यंत पीक वाढवते.

थाई तुळस काढणी

थाई तुळशीची झाडे चमकदार हिरवी पाने, खोल जांभळ्या देठ आणि खाण्यायोग्य जांभळ्या फुलांच्या गुच्छांसह अतिशय शोभेच्या असतात. पानांना एक आनंददायी ज्येष्ठमध चव असते आणि ते वैयक्तिकरित्या तोडले जाऊ शकतात किंवा तुम्ही संपूर्ण देठ कापून टाकू शकता. पुन्हा माझ्याकडून कापणी करतानातुळशीची झाडे मला भविष्यातील वाढीस प्रोत्साहन देणाऱ्या मार्गाने असे करायला आवडते ज्याचा अर्थ चिमटा काढणे किंवा कटिंग करणे म्हणजे बाजूच्या कोंबांच्या निरोगी संचावर परत येते.

लिंबू तुळस काढणी

लिंबू तुळस, तसेच लिंबू तुळस, एक सुंदर लिंबूवर्गीय सुगंध आणि चव आहे जी अप्रतिमपणे जोडते, फळांच्या कोशिंबीर आणि लेमोनेड आणि लेमोनेड आणि मिरचीच्या पानांमध्ये मसाले घालतात. त्यांना आइस्क्रीमवर लिंग द्या. ताज्या वाढीस चालना देण्यासाठी आवश्यकतेनुसार पाने काढा किंवा दर दोन आठवड्यांनी देठांची छाटणी करा. जर तुम्हाला फुलांच्या कळ्या विकसित होत असल्याचे दिसले, तर त्यांना मंद बोल्ट करण्यासाठी पुन्हा चिमटावा आणि नवीन पानांच्या उत्पादनास प्रोत्साहन द्या.

अतिरिक्त तुळस भविष्यातील जेवणासाठी वाळवली किंवा गोठवली जाऊ शकते.

तुळस कशी साठवायची

तुम्ही कापणी केलेली तुळस लगेच वापरण्याचा विचार करत नसाल, तर तुळशीची देठं भांड्यात किंवा पाण्याच्या ग्लासमध्ये साठवा. मी ते माझ्या किचन काउंटरवर तेजस्वी सूर्यप्रकाशात ठेवतो. ते काही दिवस अशा प्रकारे साठवले जातील, जरी मी दररोज पाणी बदलण्याचा सल्ला देतो. ताज्या तुळशीचे डबे रेफ्रिजरेटरमध्ये ठेवू नका कारण थंड तापमानामुळे पाने तपकिरी होतात.

तुम्ही एका आठवड्यात तुळस वापरली नसेल, तर तुम्हाला देठाच्या तळापासून मुळे वाढू लागल्याचे दिसू शकते. या टप्प्यावर, आपण त्यांना पुन्हा बागेत स्थानांतरित करण्यासाठी कुंडीत लावू शकता. तुळस पाण्यात रुजवणे हा अधिक झाडे मिळवण्याचा सोपा मार्ग आहे.

तुळस वाळवण्यासाठी काढणी

तुळशीची ताजी पाने सर्वात जास्त चव देतात, परंतु तुळस वाळवणेवर्षभर या सुगंधी औषधी वनस्पतीचा आनंद घेण्याचा एक जलद आणि सोपा मार्ग. तुळस सुकवल्याने पैसेही वाचू शकतात कारण सुपरमार्केटमध्ये वाळलेल्या तुळशीच्या छोट्या जारची किंमत प्रत्येकी $6 आहे. तुळस सुकवण्याचे हे 3 मार्ग आहेत:

1. हवा कोरडे - तुळस लहान गुच्छांमध्ये लटकवणे ही पाने सुकवण्याचा पारंपारिक मार्ग आहे. आपल्या बागेतील देठ गोळा करा, त्यांना स्वच्छ धुवा. त्यांना स्वच्छ ताटाच्या टॉवेलमध्ये वाळवा आणि नंतर त्यांना रबर बँडने एकत्र करून लहान बंडलमध्ये एकत्र करा. उबदार हवेशीर जागेवर, थेट सूर्यप्रकाशापासून दूर रहा कारण सूर्यप्रकाशामुळे पानांची चव कमी होऊ शकते. 7 ते 10 दिवसांनंतर तपासा आणि पाने कुरकुरीत असल्यास, साठवण्यासाठी देठापासून काढून टाका.
2. डिहायड्रेटर - काही वर्षांपूर्वी मी एक डिहायड्रेटर विकत घेतला ज्यामुळे तुळस सुकवते! मी फक्त स्वच्छ, कोरडी पाने डिहायड्रेटर ट्रेवर पसरवली आणि ती 'हर्ब ड्रायिंग' मोडवर सेट केली. 3 ते 4 तासांत पाने सुकतात आणि नंतर वापरण्यासाठी साठवण्यासाठी तयार होतात.
3. ओव्हन - मी माझ्या ओव्हनमध्ये तुळस यशस्वीरित्या वाळवली आहे, परंतु तुम्हाला पानांवर बारीक लक्ष ठेवणे आवश्यक आहे जेणेकरून ते जळणार नाहीत. ओव्हन 170 F वर प्री-हीट करून सुरुवात करा आणि चर्मपत्र पेपरने बेकिंग शीट लाऊन द्या. देठातील पाने काढा आणि शीटवर पसरवा. पाने पूर्णपणे कोरडे होण्यासाठी 1 ते 2 तास लागतात, परंतु ते वारंवार तपासा आणि जेव्हा पाने कुरकुरीत होतात तेव्हा ट्रे काढून टाका.

पूर्णपणे वाळलेली तुळशीची पाने भांड्यात ठेवा किंवाबॅगी आणि थेट प्रकाशापासून दूर ठेवा.

तुम्ही तुळशीची देठं आणि पानांची कापणी करण्यासाठी बागेतील स्निप्स, छोटी कात्री किंवा तुमची बोटं वापरू शकता.

तुळस गोठवण्यासाठी काढणी

तुळस गोठवणे हा या लोकप्रिय औषधी वनस्पतीची चव टिकवून ठेवण्याचा एक उत्तम मार्ग आहे. शरद ऋतूतील आणि हिवाळ्यातील जेवणासाठी आपल्याकडे भरपूर अन्न आहे याची खात्री करण्यासाठी अतिरिक्त बाग तुळस वापरणे हा माझा चांगला मार्ग आहे आणि तुळस गोठवण्याचे दोन मुख्य मार्ग आहेत:

1. संपूर्ण पाने गोठवा – तुळशीची पाने एका मोठ्या भांड्यात ठेवून त्यांच्या देठापासून काढा. त्यांना स्वच्छ धुवा आणि कोरडे करण्यासाठी स्वच्छ ताटाच्या टॉवेलवर पसरवा. ते कोरडे झाल्यावर, त्यांना चर्मपत्र कागदाच्या रेषा असलेल्या बेकिंग ट्रेवर ठेवा आणि ट्रे फ्रीजरमध्ये ठेवा. हा फ्लॅश पाने गोठवतो आणि एकदा पूर्णपणे गोठल्यानंतर तुम्ही त्यांना फ्रीझर बॅगमध्ये हलवू शकता. फ्रीजरमध्ये ठेवा आणि आवश्यकतेनुसार वापरा.
2. चिरून घ्या आणि गोठवा – मी भरपूर तुळस गोठवतो म्हणून मी माझ्या फूड प्रोसेसरमध्ये प्रथम पाने चिरणे पसंत करतो कारण चिरलेली पाने फ्रीजरमध्ये कमी जागा घेतात. देठातील पाने काढा आणि धुवा आणि वाळवा. पाने एका फूड प्रोसेसरमध्ये ठेवा आणि त्यात ऑलिव्ह ऑइल घाला. लहान तुकडे होईपर्यंत प्रक्रिया करा. चिरलेली तुळस आईस क्यूब ट्रे किंवा फ्रीजर बॅगमध्ये हलवा. आइस क्यूब ट्रे वापरल्याने तुम्हाला पास्ता आणि इतर रेसिपीमध्ये उन्हाळ्यात ताजी चव हवी असेल तेव्हा तुळशीचे दोन तुकडे बाहेर काढणे सोपे होते. फ्रीझर पिशव्या वापरत असल्यास, सपाट कराते गोठवण्यापूर्वी ते गोठवलेल्या तुळशीच्या पानांचे तुकडे तोडणे सोपे आहे.

या सखोल लेखांमध्ये तुळशीचे बंपर पीक घेण्याबद्दल अधिक जाणून घ्या: